линиялық тактика

(Линейная тактика)

линияға түзілген ұрыс тәртіптерін пайдалануға негізделген ұрысты жүргізудің теориясы мен практикасы. Линиялық тактиканың жекеленген элементтері Батыс Еуропа мемлекеттері мен Ресейде XV-XVI ғасырларда пайда болған. Батыс Еуропадағы линиялық тактика негізін Нидерланды армиясы салған. Ол толық түрде XVII ғ-дың бірінші жартысында швед армиясында ресімделіп, XVIII ғасырдың соғыстарында ары қарай дамыды. Құрлықтық әскерлердегі мәні — әскерлерді майдан бойынша біркелкі орналастыру, оларды соғысу үшін 2—3 сызыққа – линияға тұрғызу (3—4 қатар) және ұрысты көбіне атыспен жүргізуге тырысу болып табылады. 1566—1609 жылдардағы Нидерланд буржуазиялық революциясы барысында Голландия қолбасшысы Мориц Оранский испан ұрыс ретінің ширек лектерін әскерлердің сызықтық сап түзеуімен ауыстырды. Армияны 3 үлкен бөліктерге бөліп — авангард, басты күш, арьергард — олардың әрқайсысын жарты полктен әр линияға 6—10 қатардан қойды. Бұл әдіс атыс қаруын тиімді пайдалануға және жаяу әскер атысының соғыстағы рөлін көтеруге көмектесті. Әскери теңіз флотының линиялық тактикасы XVII ғасырдың екінші жарты-сында пайда болды. Ағылшын — голландия теңіз соғыстарының барысында, флоттың галерлік тактикасынан (майдан қатарында немесе жарты ай тәріздес қатармен ұрыс жүргізу) желкенді флот тактикасына (ұрысты кильветерлі лекте жүргізу) өтті. Кильватрлік лек, әдетте, бірінің артынан бірі жүретін авангард кемелерден, орталықтан және арьергардтан тұратын.